Bệnh đốm trắng là một vấn đề nghiêm trọng trong nuôi trồng thủy sản. Nó do vi khuẩn hoặc virus gây ra. Cả hai tác nhân này đều gây tổn thương nghiêm trọng cho cá. Tuy nhiên, chúng có sự khác biệt về triệu chứng và phương pháp điều trị. Bệnh do vi khuẩn thường dễ dàng điều trị bằng kháng sinh. Ngược lại, bệnh do virus chưa có thuốc chữa đặc hiệu. Phân biệt bệnh đốm trắng do vi khuẩn và do virus chính xác giúp nâng cao hiệu quả điều trị.

Nguyên nhân gây bệnh

Do vi khuẩn: Bệnh đốm trắng trên tôm có thể do một số loại vi khuẩn gây ra. Trong đó Vibrio là tác nhân phổ biến. Vi khuẩn xâm nhập qua vết thương hoặc môi trường nước ô nhiễm. Khi tấn công, vi khuẩn sản sinh độc tố. Độc tố này gây tổn thương mô và tế bào. Kết quả là xuất hiện các vết đốm trắng trên cơ thể tôm.

Do virus: Bệnh đốm trắng trên tôm cũng do White Spot Syndrome Virus (WSSV) gây ra. WSSV thuộc họ Penetaviridae. Virus này gây bệnh nghiêm trọng và lây lan nhanh trong ao nuôi. Nó tấn công hệ miễn dịch của tôm. Điều này làm suy giảm khả năng chống lại yếu tố bên ngoài. Kết quả là các đốm trắng hình thành trên vỏ tôm. Các đốm trắng thường xuất hiện trên cơ thể và chân tôm.

Biểu hiện khi nhiễm bệnh

Do vi khuẩn: Các đốm trắng có thể xuất hiện dưới dạng mảng hoặc chấm nhỏ trên da, nhưng thường không giống như các nốt mụn trắng như trong bệnh do virus. Ngoài các đốm trắng, cá hoặc tôm có thể bị sưng, viêm, hoặc có vết loét trên da.
Các triệu chứng thường đi kèm với tình trạng sưng các bộ phận cơ thể, vây bị hoại tử, hoặc phân hủy mô.

Do virus: Đốm trắng xuất hiện trên vảy hoặc da của tôm, cá (thường có dạng hạt trắng nhỏ, giống như các nốt mụn).
Các triệu chứng khác bao gồm sự yếu dần của động vật, mất khả năng di chuyển, và có thể gây tử vong nhanh chóng nếu không điều trị. Tôm hoặc cá có thể có biểu hiện hô hấp khó khăn, nổi trên mặt nước hoặc chui vào các khu vực kín đáo.

Môi trường và điều kiện phát triển

Do vi khuẩn: Thường phát triển mạnh trong môi trường nước ô nhiễm, có mật độ nuôi dưỡng cao hoặc điều kiện vệ sinh kém. Vi khuẩn gây bệnh có thể lây lan chậm hơn so với virus, và đôi khi có thể điều trị được nếu phát hiện sớm.

Do virus: Thường xảy ra trong môi trường có nhiệt độ nước cao và thay đổi đột ngột. Đặc biệt ở các khu vực nuôi tôm, cá thương phẩm với mật độ dày đặc. Bệnh đốm trắng do virus có thể lây lan nhanh trong quần thể và có thể giết chết số lượng lớn thủy sản trong thời gian ngắn.

Phương pháp điều trị

Do vi khuẩn: Có thể điều trị bằng các loại kháng sinh hoặc thuốc sát khuẩn (tùy thuộc vào vi khuẩn gây bệnh). Tuy nhiên, việc điều trị cũng cần kết hợp với việc cải thiện chất lượng nước và quản lý môi trường nuôi.

Do virus: Hiện tại, không có phương pháp điều trị đặc hiệu đối với virus đốm trắng. Quản lý chủ yếu là thay đổi điều kiện nuôi (nhiệt độ, chất lượng nước). Và tiêu diệt nguồn lây nhiễm.

Chuẩn đoán

Do vi khuẩn: Chẩn đoán thường dựa vào việc nuôi cấy vi khuẩn từ mẫu bệnh phẩm (như vảy, da) và xét nghiệm sinh hóa vi khuẩn.

Do virus: Chẩn đoán thường thông qua xét nghiệm PCR hoặc phương pháp xét nghiệm virus đặc hiệu.

Kết luận

Bệnh đốm trắng do virus thường có triệu chứng nặng hơn. Chúng lây lan nhanh chóng và có tỷ lệ tử vong cao. Điều trị chủ yếu là kiểm soát môi trường và phòng ngừa. Bệnh đốm trắng do vi khuẩn có thể điều trị bằng kháng sinh nếu phát hiện sớm. Và nên cải thiện môi trường sống cho thủy sản. Nếu bạn có nhu cầu điều trị hoặc phòng ngừa bệnh này. Việc giữ môi trường nuôi sạch sẽ, thay nước định kỳ, và tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột là rất quan trọng.