NHỮNG SAI LẦM THƯỜNG GẶP KHI XỬ LÝ ĐÁY AO CUỐI VỤ – CÁCH KHẮC PHỤC HIỆU QUẢ

Đáy ao – Nền tảng thành công của vụ nuôi mới

Sau mỗi vụ nuôi, đáy ao tích tụ nhiều chất hữu cơ (phân, thức ăn dư). Khí độc H2​S,NH3​ và mầm bệnh cũng tập trung ở đây. Xử lý đáy ao cuối vụ là cực kỳ quan trọng. Nó giúp loại bỏ hại khuẩn và độc tố. Việc này tái tạo môi trường nước nuôi. Nó đảm bảo vụ nuôi mới đạt năng suất cao. Tuy nhiên, người nuôi hay mắc sai lầm. Điều này làm cải tạo kém hiệu quả. Nó gây rủi ro lớn cho con giống.

Phân tích các sai lầm phổ biến khi xử lý đáy ao

Dưới đây là những lỗi kỹ thuật thường gặp trong quá trình cải tạo ao nuôi tôm (hoặc cá) cuối vụ, cùng với khuyến nghị khắc phục:

Không tháo cạn nước hoặc nạo vét bùn không triệt để

• Sai lầm: Giữ lại một lớp nước và bùn dày (thường tại hố xi-phông hoặc vùng trũng) khiến bùn hữu cơ, khí độc và mầm bệnh (ví dụ: Vibrio) vẫn tồn tại. Việc phơi đáy không thể thực hiện được ở những khu vực này.
• Khắc phục: Tháo cạn hoàn toàn. Bắt buộc nạo vét triệt để lớp bùn đen tích tụ. Nếu không nạo vét được, cần xới và xử lý vôi đậm đặc hơn tại khu vực đó.

Thời gian phơi đáy quá ngắn (dưới 7 ngày)

• Sai lầm: Phơi đáy chỉ 1-3 ngày, khiến lớp bùn và hữu cơ bên dưới chưa kịp oxy hóa hoàn toàn, mầm bệnh chưa bị tiêu diệt bởi ánh nắng mặt trời và nhiệt độ cao.
• Khắc phục: Phơi đáy tối thiểu từ 7 đến 10 ngày (tùy điều kiện thời tiết) cho đến khi bề mặt đất nứt chân chim. Trong quá trình phơi cần kết hợp xới đất để tăng cường sự tiếp xúc với không khí.

Sử dụng vôi sai loại, sai liều hoặc rải không đều trong việc xử lý đáy ao

• Sai lầm: Vôi (CaO – vôi nóng) quá liều có thể gây “cháy đất”, làm pH tăng quá cao đột ngột (trên 9.5). Ngược lại, rải quá ít vôi không đủ để khử trùng, cân bằng pH đất. Rải vôi không đều tạo ra các vùng pH không đồng nhất.
• Khắc phục: Định lượng vôi căn cứ vào độ pH và độ chua tiềm tàng của đất. Liều lượng phổ biến là 5 – 10 kg vôi/100 m² (thường dùng vôi CaCO₃ hoặc Dolomite). Phải rải đều và kết hợp xới lật đất để vôi trộn sâu, ổn định pH.

Bỏ qua việc bổ sung vi sinh xử lý đáy ao

• Sai lầm: Sau khi dùng vôi diệt khuẩn, người nuôi không chủ động bổ sung lại hệ vi sinh vật có lợi, khiến đáy ao “trơ” và dễ dàng tái tích tụ hữu cơ.
• Khắc phục: Chờ sau khi đáy ao đã ổn định pH (6.5 – 8.5) và độ ẩm, chủ động bổ sung các chủng men vi sinh cải tạo đáy chuyên biệt (Bacillus spp., vi khuẩn nitrat hóa) để thiết lập lại hệ vi sinh, giúp phân hủy hữu cơ nhanh hơn.

Không kiểm tra thông số nền đáy sau xử lý

• Sai lầm: Lấy nước và thả giống ngay khi hoàn thành các bước cơ học mà không đo kiểm tra các chỉ số quan trọng như pH, oxy hòa tan, và các khí độc như H₂S, NH₃.
• Khắc phục: Bắt buộc dùng bộ test nhanh kiểm tra. Chỉ tiến hành lấy nước và thả giống khi các thông số đã đạt ngưỡng an toàn (ví dụ: H₂S gần bằng 0).

Xả thải bùn, nước ao ra môi trường tự nhiên không qua xử lý

• Sai lầm: Đây là thiếu sót nghiêm trọng trong quản lý môi trường. Bùn và nước thải chứa mầm bệnh, hóa chất tồn dư, gây ô nhiễm nguồn nước cấp và lan truyền dịch bệnh cho các ao lân cận.
• Khắc phục: Phải có ao lắng (ao xử lý trung gian) hoặc khu vực chứa bùn riêng. Bùn phải được xử lý bằng vôi hoặc phơi khô, sau đó mới được thải bỏ hoặc sử dụng cho nông nghiệp.

 Quy trình cải tạo đáy ao khuyến nghị

1. Tháo cạn và nạo vét: Rút cạn nước, nạo vét triệt để lớp bùn đen tích tụ.
2. Phơi đáy: Phơi 7-10 ngày, kết hợp xới lật đất.
3. Bón vôi: Rải đều vôi (liều lượng theo pH đất). Phơi tiếp 2-3 ngày.
4. Lấy nước/Ủ vi sinh: Sau khi kiểm tra pH ổn định, tiến hành lấy nước qua ao lắng đã được lọc. Bổ sung chế phẩm vi sinh để làm sạch đáy và nước.
5. Kiểm tra cuối cùng: Đo lại pH, Kiềm, H₂S, NH₃ trước khi thả giống.

Kết luận

Một quy trình xử lý đáy ao đúng kỹ thuật giúp làm sạch môi trường, giảm mầm bệnh, ổn định nền đáy và nâng cao năng suất vụ sau. Người nuôi cần tránh những sai lầm phổ biến trên để đảm bảo ao nuôi luôn khỏe và đạt hiệu quả cao.