Nuôi tôm thẻ chân trắng là ngành kinh tế quan trọng của Việt Nam. Tuy nhiên, các dịch bệnh đang là mối đe dọa lớn. Trong đó, bệnh mờ đục trắng gan là vấn đề nghiêm trọng. Bệnh không chỉ làm giảm năng suất mà còn gây tổn thất kinh tế nặng nề. Việc tìm hiểu nguyên nhân và cách phòng trị bệnh đang là ưu tiên hàng đầu. Điều này giúp người nuôi đảm bảo chất lượng tôm và phát triển bền vững.

Các triệu chứng thường gặp

Gan mờ đục, có màu trắng bất thường. Tôm trở nên yếu và lờ đờ. Chúng thường ăn ít hoặc bỏ ăn hoàn toàn. Trên cơ thể xuất hiện các vết tổn thương hoặc loét rõ rệt. Nhiều con bơi lờ đờ gần bờ hoặc bám vào thành ao. Những dấu hiệu này dễ nhận thấy khi quan sát kỹ.

Nguyên nhân gây bệnh

Do môi trường nước

Môi trường nước không ổn định là nguyên nhân chính gây bệnh mờ đục trắng gan. Nhiệt độ nước thay đổi đột ngột khiến tôm mất cân bằng sinh lý. Độ mặn cao hoặc thấp bất thường ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất của tôm. pH nước biến động mạnh làm tổn thương hệ miễn dịch của tôm. Chất lượng nước kém, chứa nhiều vi khuẩn hoặc chất độc hại làm tăng nguy cơ bệnh. Nước ô nhiễm từ phân hủy hữu cơ hoặc hóa chất làm gan tôm suy yếu nhanh chóng.

Do dinh dưỡng 

Thức ăn kém chất lượng chứa nấm mốc làm tôm nhiễm độc tố. Khẩu phần ăn thiếu vitamin C làm giảm sức đề kháng của tôm. Thiếu vitamin E ảnh hưởng đến chức năng gan và hệ miễn dịch. Không đủ khoáng chất làm chậm quá trình trao đổi chất và phát triển của tôm. Những yếu tố này làm tôm suy yếu, dễ mắc bệnh ở gan. Việc bổ sung dinh dưỡng đúng cách giúp giảm nguy cơ bệnh hiệu quả.

Do tác nhân sinh học

Vi khuẩn như Vibrio parahaemolyticus gây tổn thương gan nghiêm trọng. Vibrio harveyi làm tôm suy yếu, dễ mắc các bệnh nhiễm trùng. Các vi khuẩn này gây stress kéo dài, làm tôm mất sức đề kháng. Virus gây Hội chứng hoại tử gan tụy cấp tính (AHPND) làm phá hủy gan nhanh chóng. Sự tấn công của vi khuẩn và virus làm gan tôm mờ đục và mất chức năng. Việc kiểm soát tác nhân sinh học rất quan trọng để phòng bệnh.

Do Stress

Mật độ nuôi quá cao gây cạnh tranh nguồn oxy và thức ăn. Quản lý ao nuôi kém khiến môi trường nước không ổn định. Tôm bị stress kéo dài, làm giảm sức đề kháng tự nhiên. Điều kiện này tạo cơ hội cho vi khuẩn và virus tấn công gan. Sự căng thẳng liên tục làm gan tôm suy yếu, mất chức năng. Quản lý mật độ nuôi và cải thiện ao nuôi giúp giảm nguy cơ bệnh.

Phòng và trị bệnh

Phòng bệnh

Quản lý môi trường ao nuôi: Đảm bảo chất lượng nước ổn định, duy trì pH từ 7.5–8.5, độ mặn phù hợp. Thay nước định kỳ, sử dụng chế phẩm sinh học để kiểm soát vi khuẩn và xử lý chất hữu cơ.

Chế độ dinh dưỡng: Sử dụng thức ăn chất lượng cao, bổ sung vitamin C, E và các khoáng chất (kẽm, sắt). Tránh cho tôm ăn thức ăn quá hạn sử dụng hoặc bị nhiễm nấm mốc.

Mật độ nuôi hợp lý: Giảm mật độ nuôi để giảm stress cho tôm.

Kiểm soát mầm bệnh: Sử dụng con giống khỏe mạnh, đã qua kiểm dịch. Tránh sử dụng kháng sinh không rõ nguồn gốc, ưu tiên chế phẩm sinh học.

Trị bệnh

Kiểm tra chất lượng nước: Điều chỉnh nhiệt độ, độ mặn và pH về mức tối ưu. Dùng men vi sinh, enzyme hỗ trợ giải độc gan.

Bổ sung dinh dưỡng: Cho tôm ăn thức ăn có bổ sung vitamin, khoáng chất và các chất tăng cường miễn dịch.

Dùng thuốc và chế phẩm sinh học: Dùng thuốc hoặc chế phẩm sinh học theo chỉ định của chuyên gia thủy sản. Các sản phẩm chứa beta-glucan, nucleotide, hoặc hỗ trợ gan như thảo dược.