TẦM QUAN TRỌNG CỦA DINH DƯỠNG TÔM CÁ VÀ CÂN ĐỐI DINH DƯỠNG TRONG NUÔI TRỒNG

Mở đầu

Trong những năm gần đây, nuôi trồng thủy sản, đặc biệt là nuôi tôm và cá, đã trở thành một trong những ngành sản xuất thực phẩm phát triển nhanh nhất trên toàn cầu. Tuy nhiên, sự gia tăng mật độ nuôi, biến đổi khí hậu, dịch bệnh và ô nhiễm môi trường đang đặt ra nhiều thách thức. Trong bối cảnh đó, dinh dưỡng cân đối được xem là chìa khóa then chốt giúp vật nuôi khỏe mạnh, tăng trưởng ổn định, phòng bệnh tốt và nâng cao hiệu quả kinh tế.

Dinh dưỡng không chỉ đóng vai trò cung cấp năng lượng, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến hệ miễn dịch, hệ tiêu hóa và khả năng thích nghi với môi trường của vật nuôi. Việc xây dựng khẩu phần ăn hợp lý, bổ sung đầy đủ các nhóm chất thiết yếu theo từng giai đoạn sinh trưởng là một chiến lược quan trọng để nuôi tôm, cá thành công và bền vững.

Các thành phần dinh dưỡng tôm, cá

Protein & Acid amin thiết yếu  cho dinh dưỡng tôm, cá

Protein là thành phần chính cấu tạo nên cơ thể và các enzyme. Tuy nhiên, điều quan trọng hơn là các acid amin thiết yếu, không thể tổng hợp trong cơ thể và phải được cung cấp qua thức ăn:

• Lysine: Hỗ trợ phát triển mô cơ và tổng hợp protein.

• Methionine (DL-Methionine): Tham gia giải độc gan, chống oxy hóa và chuyển hóa lipid.

• Threonine: Duy trì hệ miễn dịch và tăng trưởng.

• Arginine: Tăng sinh miễn dịch, phục hồi mô bị tổn thương.

• Tryptophan: Hạn chế stress, điều chỉnh hành vi ăn uống.

Nguồn protein phổ biến gồm: bột cá, bột tôm, bột huyết, bột đậu nành…

Lipid (Chất béo)

Chất béo cung cấp năng lượng cao, cần thiết cho cấu trúc tế bào và hấp thu vitamin tan trong dầu:

• Omega-3 (EPA, DHA): Tăng cường phát triển mô não, hệ thần kinh và miễn dịch.

• Lecithin: Hỗ trợ hấp thu dưỡng chất và chức năng gan.

• Choline chloride: Chuyển hóa mỡ, giảm tích lũy mỡ ở gan.

Nguồn lipid tốt bao gồm: dầu cá, dầu đậu nành, dầu cám gạo.

Carbohydrate (Đường)

Carbohydrate là nguồn năng lượng nhanh, giúp tôm cá hoạt động bình thường. Tuy nhiên, cần sử dụng hợp lý để tránh béo gan và rối loạn chuyển hóa. Các nguồn tinh bột như bắp, khoai mì, gạo,… thường được dùng.

Vitamin và khoáng chất dinh dưỡng tôm

Các vi chất dinh dưỡng dù với liều lượng nhỏ nhưng đóng vai trò cực kỳ quan trọng:

• Vitamin A: Hỗ trợ thị lực, tăng sức đề kháng.

• Vitamin D3: Hấp thu canxi, phát triển xương vững chắc.

• Vitamin E, C: Chống oxy hóa, bảo vệ tế bào khỏi tổn thương do stress.

• Vitamin B1, B6, B9, B12: Tham gia vào quá trình trao đổi chất, hỗ trợ thần kinh, tạo máu.

• Selen, Kẽm, Magie, Canxi, Phospho, Sắt: Cân bằng điện giải, chống viêm, duy trì chức năng sinh lý cơ bản.

Dinh dưỡng tôm, cá và hệ miễn dịch là lá chắn tự nhiên của vật nuôi

Một hệ miễn dịch khỏe là yếu tố sống còn trong môi trường nuôi dày đặc và dễ bùng phát dịch bệnh. Dinh dưỡng tốt chính là nền tảng để xây dựng hệ miễn dịch bền vững.

Các chất tăng cường miễn dịch phổ biến:

• Beta glucan: Chiết xuất từ nấm men, kích hoạt đại thực bào và tăng cường đáp ứng miễn dịch.

• Mannan Oligosaccharide (MOS): Gắn kết vi khuẩn gây bệnh, ngăn không cho chúng bám vào thành ruột, đồng thời nuôi dưỡng vi khuẩn có lợi.

• Silymarin: Chất chiết từ cây kế sữa, bảo vệ gan, hỗ trợ giải độc hiệu quả.

• DL-Methionine & Arginine: Vừa là acid amin thiết yếu, vừa có vai trò tăng sinh kháng thể và phục hồi tổn thương tế bào.

• Vitamin E, C, nhóm B: Giảm stress, tăng cường sản xuất tế bào miễn dịch, tăng sức chống chịu với môi trường.

Việc bổ sung những chất này đều đặn giúp giảm thiểu nguy cơ bùng phát dịch bệnh và giảm chi phí thuốc kháng sinh.

Hệ tiêu hóa và khả năng hấp thu dinh dưỡng tôm, cá

Dinh dưỡng chỉ phát huy hiệu quả khi được hấp thu tốt qua hệ tiêu hóa. Vì vậy, việc chăm sóc hệ tiêu hóa là yếu tố không thể thiếu.

• Men tiêu hóa (enzymes): Như amylase, protease, lipase … giúp phân giải thức ăn triệt để.

• Probiotics: Bacillus subtilis, Lactobacillus spp., hỗ trợ cân bằng hệ vi sinh đường ruột, ức chế vi khuẩn có hại.

• Prebiotics (như MOS, FOS): Nuôi dưỡng vi khuẩn có lợi.

• Acid amin hỗ trợ gan như Methionine, Choline: Hạn chế gan béo, tăng khả năng chuyển hóa.

Khi hệ tiêu hóa hoạt động tốt, vật nuôi ăn khỏe, ít bị tiêu chảy, phân trắng, hấp thu tối đa thức ăn, giảm hệ số FCR và chi phí đầu vào.

Tác động kinh tế và môi trường

Kinh tế:

• Tôm, cá lớn nhanh, đồng đều → Rút ngắn thời gian nuôi → Tăng hiệu quả đầu tư.

• Sức đề kháng tốt → Ít bệnh → Giảm chi phí thuốc thú y, hạn chế hao hụt.

• Hấp thu tốt → Ít thải phân, thức ăn dư thừa → Giảm chi phí thức ăn.

Môi trường:

• Chất lượng nước ổn định, ít phát sinh khí độc như NH₃, H₂S.

• Ao nuôi không cần thay nước thường xuyên, bảo vệ hệ sinh thái xung quanh.

• Hạn chế sử dụng hóa chất, kháng sinh → Hướng tới nuôi trồng bền vững và an toàn sinh học.

Khuyến nghị thực hành

• Sử dụng thức ăn có công thức chuẩn, phù hợp từng giai đoạn phát triển.

• Bổ sung men tiêu hóa, vitamin, chất tăng miễn dịch định kỳ (đặc biệt sau thời gian dùng kháng sinh).

• Theo dõi các chỉ tiêu môi trường và sức khỏe vật nuôi để điều chỉnh khẩu phần ăn.

• Tăng cường bổ gan, giải độc, chống stress khi giao mùa hoặc có dấu hiệu bệnh.

Kết luận

Dinh dưỡng cân đối không chỉ giúp tôm, cá phát triển tốt mà còn đóng vai trò như một “lá chắn sinh học”, giúp vật nuôi chống chọi với các tác nhân gây hại từ môi trường, mầm bệnh và áp lực nuôi. Một khẩu phần ăn hợp lý là sự kết hợp khoa học giữa protein, acid amin, vitamin, khoáng, chất béo, enzyme và các chất chức năng tăng miễn dịch.

Trong bối cảnh giá nguyên liệu đầu vào tăng cao, dịch bệnh khó lường và yêu cầu ngày càng khắt khe từ thị trường, việc đầu tư đúng vào dinh dưỡng là giải pháp tiết kiệm và thông minh nhất mà người nuôi cần thực hiện ngay từ đầu vụ.

📌 Tư vấn bổ sung dinh dưỡng theo giai đoạn nuôi – Liên hệ Maya Pharmadis
📲 Hotline/Zalo: 0868 409 120
🌐 Website: mayapharmadis.com