Ngành nuôi tôm là một ngành kinh tế mũi nhọn của Việt Nam. Tuy nhiên, ngành này đang đối mặt với nhiều thách thức. Các thách thức bao gồm biến đổi khí hậu, dịch bệnh và sự suy thoái môi trường nuôi.

Trong đó, hiện tượng “tôm lội” trở thành vấn đề đáng lo ngại. Tôm có dấu hiệu bơi yếu, nổi lên mặt nước và chết dần. Hiện tượng này gây tổn thất nặng nề cho người nuôi. Đây là biểu hiện của môi trường nước bị suy thoái. Đồng thời, nó cũng cảnh báo những hạn chế trong quy trình nuôi trồng. Tìm nguyên nhân và giải pháp khắc phục là nhiệm vụ cấp thiết. Điều này giúp đảm bảo sự phát triển bền vững của ngành nuôi tôm.

Tôm lội là gì?

Tôm lội là thuật ngữ dùng để mô tả hành vi của tôm khi chúng di chuyển một cách bất thường trong ao nuôi. Thường là ở tầng nước mặt. Hoặc di chuyển nhiều hơn bình thường thay vì bám đáy như trạng thái tự nhiên. Đây không phải là hành vi tự nhiên của tôm và thường là dấu hiệu của một vấn đề trong môi trường nuôi hoặc sức khỏe của tôm.

Đặc điểm của hiện tượng tôm lội

Tôm bơi nhiều ở tầng mặt nước thay vì ở đáy ao.

Tôm có xu hướng tập trung quanh các khu vực sục khí hoặc dòng nước lưu thông.

Tôm bơi lội không định hướng hoặc leo lên bờ ao.

Nguyên nhân dẫn đến tôm lội

Chất lượng nước không đảm bảo

Thiếu oxy hòa tan (DO thấp): Oxy hòa tan trong nước thấp khiến tôm phải bơi lên mặt nước để thở. Điều này thường xảy ra vào ban đêm hoặc sáng sớm khi tảo không quang hợp và tiêu thụ oxy.

Nồng độ khí độc cao: Sự tích tụ của khí độc như amoniac (NH3), nitrit (NO2), hoặc hydro sulfide (H2S) gây ngộ độc cho tôm, khiến chúng tìm cách thoát khỏi đáy ao.

pH không ổn định: pH quá thấp hoặc quá cao (ngoài ngưỡng 7,5–8,5) làm tôm bị sốc.

Nhiệt độ nước thay đổi đột ngột: Tôm dễ bị stress khi nhiệt độ nước thay đổi nhanh. Đặc biệt là trong điều kiện thời tiết bất thường.

Thiếu dinh dưỡng hoặc thức ăn không phù hợp

Thiếu thức ăn: Khi không đủ thức ăn ở đáy ao, tôm buộc phải bơi lên để tìm kiếm.

Thức ăn kém chất lượng: Thức ăn không đảm bảo dinh dưỡng hoặc bị nhiễm nấm mốc, vi khuẩn khiến tôm yếu đi và bơi lội thất thường.

Mật độ nuôi quá cao

Mật độ tôm nuôi quá dày đặc làm giảm lượng oxy hòa tan và gia tăng sự cạnh tranh thức ăn, dẫn đến stress và hiện tượng tôm lội.

Bệnh lý và ký sinh trùng

Nhiễm bệnh: Tôm bị nhiễm các bệnh do vi khuẩn (như bệnh đốm trắng, EMS). Hoặc virus thường có biểu hiện bất thường như bơi lội lên mặt nước.

Ký sinh trùng: Ký sinh trùng ở mang hoặc trên cơ thể làm tôm khó thở và phải di chuyển lên tầng nước trên để tìm oxy.

Môi trường đáy ao xấu

Tích tụ bùn hữu cơ: Lượng chất thải hữu cơ lớn tích tụ ở đáy ao tạo điều kiện cho vi khuẩn yếm khí sinh khí độc (NH3, H2S).

Đáy ao bẩn: Tôm không chịu được môi trường đáy ao bẩn, thiếu oxy, nên phải di chuyển lên trên.

Sốc do hóa chất hoặc thuốc

Việc sử dụng hóa chất (như thuốc diệt khuẩn, xử lý nước) không đúng liều lượng có thể khiến tôm bị sốc.

Tác động từ môi trường bên ngoài

Mưa lớn: Mưa lớn làm giảm đột ngột độ mặn và pH nước, khiến tôm bị sốc và bơi lên trên.

Thay đổi khí hậu: Gió lớn hoặc ánh sáng mạnh có thể gây ảnh hưởng đến hoạt động tự nhiên của tôm.

Giải pháp khắc phục